Działalność nierejestrowana to forma prowadzenia działalności gospodarczej, która cieszy się dużym zainteresowaniem. To świetna opcja zwłaszcza dla osób, które chcą przetestować swoje pomysły na biznes bez formalnej rejestracji. Chociaż działalność ta wiąże się z uproszczeniem formalności, to jednak przedsiębiorca ma obowiązek prawidłowego rozliczenia swoich dochodów. Poza tym nie odnoszą się więc do niej przepisy ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne. Zdarza się jednak, że wewnętrzne regulaminy nie pozwalają na podjęcie dodatkowych aktywności zarobkowych. Od 1 lipca 2024 roku zmieniły się zasady dotyczące tej formy działalności, dlatego warto wiedzieć, jak rozliczyć działalność nierejestrowaną, jakie obowiązki trzeba spełnić i jak wypełnić PIT-36.
Jak czytamy na podatnik.info/ - portal o podatkach, działalność nierejestrowana to forma działalności gospodarczej, która pozwala na uzyskiwanie dochodów z działalności gospodarczej bez konieczności rejestracji jej w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Z tego rozwiązania mogą korzystać osoby, które nie przekraczają określonego limitu przychodów. Zgodnie z przepisami działalność nierejestrowana jest możliwa, jeśli miesięczny przychód z działalności nie przekracza 75% minimalnego wynagrodzenia, co w 2024 roku wynosi 3225 zł brutto miesięcznie. Jeśli generuje się wyższe przychody, to wówczas przedsiębiorca musi się zdecydować na zarejestrowanie działalności gospodarczej w CEIDG.
Z działalności nierejestrowanej może skorzystać każda osoba fizyczna, która w ciągu ostatnich 5 lat nie wykonywała działalności gospodarczej. Dotyczy to także osób, które ją w tym okresie zawiesiły. Działalność nierejestrowana jest dostępna tylko dla osób, które nie prowadzą działalności w formie spółki cywilnej i które nie wykonują działalności wymagającej koncesji, zezwoleń, licencji lub wpisu do rejestru działalności regulowanej. Nie jest więc odpowiednia dla osób zajmujących się sprzedażą alkoholu, usługami detektywistycznymi czy pośrednictwem ubezpieczeniowym.
Główną korzyścią wynikającą z prowadzenia działalności nierejestrowanej jest uproszczenie formalności. Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie musi:
To dlatego właśnie działalność nierejestrowana jest często wybierana przez osoby, które chcą przetestować pomysł na biznes, ale nie są pewne, czy ich działalność osiągnie sukces. Poza tym nie wyłącza ona prawa do wspólnego rozliczenia małżonków.
Pomimo tego, że działalność nierejestrowana wiąże się z uproszczeniami formalnymi, przedsiębiorca wciąż musi rozliczać uzyskane dochody według skali podatkowej w rocznym zeznaniu podatkowym. Świetnie się sprawdza w tym wypadku darmowy program do rozliczania pit. Przedsiębiorca musi wykazać przychody w odpowiednich rubrykach PIT-36, w sekcji dotyczącej „innych źródeł” przychodów.
Wypełnienie PIT-36 w przypadku działalności nierejestrowanej wymaga uwzględnienia kilku ważnych kwestii. Przedsiębiorca musi wykazać przychody uzyskane z działalności nierejestrowanej w formularzu PIT-36, zaliczając je do „innych źródeł” przychodów. Oznacza to, że należy je wykazać w odpowiedniej rubryce, w której ujmowane są dochody z takich źródeł jak umowy zlecenia czy umowy o dzieło. Przy czym ważne jest, aby przychody były zgłoszone w momencie ich faktycznego otrzymania, na przykład w przypadku zapłaty za usługi lub towary, a jeśli przedsiębiorca otrzymuje zaliczkę, również powinna być uwzględniona w przychodach. Przedsiębiorca prowadzący działalność nierejestrowaną może odliczyć koszty uzyskania przychodów, ale tylko w przypadku, gdy zostały one odpowiednio udokumentowane. Koszty mogą obejmować wydatki na materiały, usługi, zakup sprzętu czy innych rzeczy niezbędnych do prowadzenia działalności. Należy pamiętać, że koszty te rozlicza się metodą kasową, co oznacza, że można je odliczyć dopiero w momencie faktycznego poniesienia wydatku, np. zapłacenia za fakturę. Dochód z działalności nierejestrowanej to różnica między przychodem podatkowym a kosztami uzyskania przychodów, a aby obliczyć dochód, należy z sumy przychodów odjąć wszystkie uzasadnione koszty. Dochód ten podlega opodatkowaniu według obowiązującej skali podatkowej, która wynosi 17% do kwoty 120 000 zł rocznie i 32% dla dochodów powyżej tej kwoty. Po obliczeniu przychodów i kosztów uzyskania przychodów przedsiębiorca przechodzi do wypełnienia PIT-36, gdzie wykazuje zarówno przychody, jak i koszty związane z działalnością nierejestrowaną, a także oblicza dochód podlegający opodatkowaniu. W formularzu PIT-36 uwzględnia się również wszelkie inne dochody uzyskane w danym roku podatkowym.
Chociaż działalność nierejestrowana nie wiąże się z obowiązkiem płacenia zaliczek na podatek dochodowy w ciągu roku, to przedsiębiorca musi zapłacić podatek dochodowy po złożeniu rocznego zeznania PIT-36. Z kolei w kwestii VAT przedsiębiorca może być zwolniony z obowiązku jego płacenia, jeśli roczne przychody z działalności nie przekraczają 200 000 zł. W przeciwnym przypadku przedsiębiorca musi zarejestrować się jako podatnik VAT i składać deklaracje VAT.
