Żurawina jest popularnym w Polsce owocem. Znana jest już od wieków i przez długi czas nazywana cytryną dla ubogich. Z owoców żurawiny wytwarza się soki, syropy, konfitury. Dodaje się je też do ciast i ciastek. Rzadziej żurawinę spożywa się w naturalnej, świeżej postaci, a wynika to z tego, że pochwalić może się ona niezwykle kwaśnym smakiem. Owoc ten swoje zastosowanie znajduje nie tylko w kuchni, ale i w domowych apteczkach. Przez nasze babcie żurawina wykorzystywana była jako lek na przeziębienie i grypę, a także środek zwalczający infekcje dróg moczowych. Jaki dziś status ma żurawina?
Żurawina pochodzi z Ameryki Północnej, a dokładnie z terenów dzisiejszej Kanady. Swoją nazwę zawdzięcza żurawiom kanadyjskim – to te ptaki swoim wyglądem przypominają kwiaty owocu. Żurawina jest krzewem niezwykle wymagającym w uprawie, stąd też nie jest hodowana powszechni. Aby jej owoce mogły się rozwinąć, potrzebują odpowiedniej podaży wody, właściwych warunków glebowych i klimatu. W Polsce rośnie głównie żurawina błotna i wielkoowocowa. Ta druga jest znacznie bardziej rozpowszechniona, a poznać można ją po sporych owocach. Te przyjmują postać ciemnoczerwonych jagód. Rozwijają się one z kwiatów, które dojrzewają ok. 3 miesiące. Owoce żurawiny wykazują właściwości lecznicze. Wynika to z tego, że znajdziemy w nich wiele cennych substancji. Żurawina zawiera liczne witaminy, składniki mineralne i związki aktywne. Zarówno w świeżych, jak i suszonych owocach można odnaleźć m.in. flawonole (kwercetyny i myricetyny), witaminę C i E oraz z grupy B oraz cały zestaw pierwiastków: cynk, potas, fosfor, wapń, magnez czy jod.
Żurawinę można wykorzystywać na wiele sposobów. Z racji tego, że jej owoce posiadają kwaśny i cierpki smak, zazwyczaj spożywa się je w formie przetworzonej. Światowe statystyki wskazują, że jedynie 5% hodowanych owoców jest sprzedawanych jako świeża żurawina, pozostała część jest przetwarzana. Polsce szczególnie popularna jest żurawina suszona, która może pochwalić się przyjemniejszym smakiem niż ta naturalna. Suszone owoce bardzo często goszczą w kuchni. Można spożywać je jako zdrową przekąskę (solo) i zastępować nimi tradycyjne słodycze. Żurawinę suszoną dodaje się też do różnego rodzaju deserów – ciast, ciasteczek, muffinek, śniadań – musli, jogurtów, a także sałatek. Owoce wykorzystuje się również do tworzenia pysznych sosów, a konfitury podaje z mięsami. Jednym z najbardziej rozpoznawalnych dań jest indyk z żurawiną.
Po owoce żurawiny chętnie sięga również kosmetyka. Wykorzystuje ona właściwości pielęgnacyjne tej rośliny. Żurawinę znajdziemy głównie w kosmetykach przeciwstarzeniowych - w nich wykorzystywane są zawarte w żurawinie antyoksydanty zwalczające wolne rodniki. Kosmetyki z wyciągiem z tej rośliny działają też rozjaśniająco, antybakteryjnie, regulująco na PH skóry, odświeżająco.
Bogaty skład żurawiny sprawia, że wykazuje ona wiele właściwości prozdrowotnych. Wiele z nich znanych jest już od lat. Po żurawinę sięgały nasze babcie, nawet prababcie np. lecząc przeziębienie czy grypę. Dziś w aptekach znajdziemy przede wszystkim suplementy diety z żurawiną. Wyciąg z żurawiny wielkoowocowej zawiera, chociażby Urinal Intensiv – preparat
wspomagający zdrowie dróg moczowych. Ekstrakty i wyciągi z tej rośliny znaleźć można również w preparatach wspomagających leczenie dróg moczowych. Przyjmowane w czasie kuracji redukują ilość bakterii E. Coli, które są odpowiedzialne za stany zapalne pęcherza.
W 2002 roku na konferencji „Experimental Biology” potwierdzono natomiast, że żurawina hamuje adhezyjności fimbrii bakterii chorobotwórczych do komórek nabłonka dróg moczowych, czyli bakterie nie są w stanie przykleić się do ścianek układu moczowego, a ich wydalenie na zewnątrz jest dla organizmu znacznie łatwiejsze. Ośrodki badawcze takie jak Marucci Center for Blueberry Cranberry Research, Rutgers University, Chatsworth, Department of Animal Sciences, University of Wisconsin, Madison potwierdzają również, że preparaty z żurawiną wykazują nie tylko działanie lecznicze w zakresie zapalenia układu moczowego (ZUM), ale i wspomagają profilaktykę przy nawracającej postaci ZUM.
Żurawina wykazuje lecznicze i profilaktyczne działanie również przy:
