18 października rozpoczyna prace powołany przez marszałka województwa komitet programowy przyszłorocznych obchodów stulecia powrotu Pomorza do macierzy. W gremium zasiadają historycy, szefowie instytucji kulturalnych i działacze społeczni. Marszałek Piotr Całbecki i nowo powołani członkowie komitetu złożyli kwiaty pod tablicą poświęconą mianowanemu równo sto lat temu pierwszemu wojewodzie pomorskiemu Stefanowi Łaszewskiemu.

Choć Polska odzyskała niepodległość w listopadzie 1918, niektóre polskie ziemie zostały włączone do odrodzonej Rzeczypospolitej znacznie później - wielkie Pomorze w 1920 roku, zgodnie z traktatem wersalskim, który wszedł w życie w styczniu 1920.

- Skład komitetu, w którym znalazły się postaci ze wszech miar godne szacunku, jest gwarancją integracji wokół obchodów wszystkich mieszkańców regionu, wszystkich liczących się środowisk – podkreśla marszałek Piotr Całbecki.

W komitecie zasiada siedemnaście osób. Reprezentują Polską Akademię Nauk, Instytut Pamięci Narodowej, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Włocławskie Towarzystwo Naukowe oraz działające w naszym województwie muzea, biblioteki i archiwa. Jednym z członków jest dr hab. Marek Zieliński z Chełmna.

Skład komitetu

Pierwsze wydarzenia obchodów zaplanowano na styczeń – 10 stycznia uroczysta inauguracja w Toruniu, 17 stycznia inscenizacja historyczna w Golubiu-Dobrzyniu (rekonstruktorzy odtworzą wkroczenie hallerczyków do tego miasta). 

Dzisiejsze inauguracyjne posiedzenie szacownego gremium odbywa się w przeddzień setnej rocznicy powołania pierwszego wojewody wielkiego Pomorza (międzywojennego województwa pomorskiego ze stolicą w Toruniu). 19 października 1919 roku obowiązki te powierzono człowiekowi bardzo zaangażowanemu obywatelsko i społecznie, prawnikowi, polskiemu posłowi do Reichstagu (w latach 1912-1918) i posłowi na Sejm ustawodawczy odrodzonej RP Stefanowi Łaszewskiemu, urodzonemu w 1862 roku w Brąchnówku pod Toruniem absolwentowi uniwersytetów we Wrocławiu, Berlinie i Lipsku. To on witał Wojsko Polskie pod wodzą generała Hallera w Pucku, podczas symbolicznej ceremonii zaślubin z morzem. Urzędował tylko kilka miesięcy. Już w lipcu 1920 został powołany w skład Sądu Najwyższego, a 2 lata później został pierwszym prezesem nowo powołanego Naczelnego Sądu Administracyjnego. Zmarł w 1924 roku.  Jest pochowany, zgodnie ze swoją wolą, na cmentarzu parafialnym w Pelplinie (jego pierwszą szkołą było pelplińskie Collegium Marianum).     

Sekretarz województwa Marek Smoczyk złoży dziś kwiaty pod pomnikiem Łaszewskiego w Brąchnówku, a były wicemarszałek Senatu i członek komitetu programowego Jan Wyrowiński jutro (19 października) na cmentarzu w Pelplinie. Jedna z sal konferencyjnych w Urzędzie Marszałkowskim nosi od dziś imię Stefana Łaszewskiego.

Materiał: Beata Krzemińska, rzecznik prasowa Urzędu Marszałkowskiego

Fot: Mikołaj Kuras