Czy Unisław stanie się miastem?

To pytanie, które w najbliższych miesiącach będzie jednym z najważniejszych dla mieszkańców gminy.

Ponad 30 lat temu Rada Gminy w Unisławiu wystąpiła o nadanie Unisławowi praw miejskich. Niestety wniosek nie spełnił kryteriów wobec braku miejsca centralnego i dużego odsetka mieszkańców utrzymujących się z rolnictwa. Obecnie 28 października 2025 roku Rada Gminy Unisław podjęła uchwałę rozpoczynającą procedurę ubiegania się o nadanie miejscowości praw miejskich. To pierwszy krok w procedurze kierunku możliwej zmiany statusu Unisławia – ze wsi na miasto.

Nadanie miejscowości statusu miasta należy do kompetencji Rady Ministrów. Decyzja w sprawie nadania statusu miasta poprzedzona jest analizą spełnienia kryteriów określonych w ustawie o samorządzie gminnym.

Unisław spełnia wymagania! Ustawa o samorządzie gminnym wskazuje jakie kryteria musi spełnić miejscowość, aby mogła zostać miastem. Do najważniejszych z nich należą:

- liczba mieszkańców nie mniejsza niż 2 tys.,

- posiadanie odpowiedniej infrastruktury technicznej,

- wyodrębnione centrum,

- przewagę ludności utrzymującej się z działalności pozarolniczej.

Unisław liczy obecnie 3341 mieszkańców, ma dobrze rozwiniętą sieć dróg, wodociągów i kanalizacji, a także zaplecze edukacyjne, kulturalne i handlowe. To lokalny ośrodek życia społecznego, który – jak podkreśla wójt Gminy Unisław – już dziś funkcjonuje jak małe miasto.

Status miasta to nie tylko prestiż, ale też realne możliwości rozwoju. Miasta łatwiej przyciągają inwestorów, mogą korzystać z większej puli funduszy europejskich oraz realizować projekty rewitalizacyjne i infrastrukturalne.

Jakie przesłanki przemawiają za podjęciem procedury uzyskania praw miejskich dla Unisławia?

· podniesienie rangi miejscowości,

· tereny miejskie bardziej atrakcyjne dla inwestorów,

· większy dostęp do środków funduszy europejskich,

· zwiększenie rozwoju dynamiki Gminy,

· łatwiejsza możliwość zabudowy gruntów klasy I-III,

· wzrost wartości nieruchomości,

· rozwój życia społecznego i kulturalnego.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, aby Unisław uzyskał status miasta konieczne jest przeprowadzenie odpowiedniej procedury oraz zebranie szeregu dokumentów, której finalnym etapem będzie złożenie wniosku do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji za pośrednictwem Wojewody Kujawsko-Pomorskiego. Jednym z etapów będą konsultacje społeczne, które rozpoczną się w styczniu przyszłego roku. W ramach

konsultacji odbędzie się cykl spotkań z mieszkańcami gminy Unisław, podczas których będą mogli rozwiać wszelkie wątpliwości i wyrazić swoją opinię w tej sprawie. Każdy z mieszkańców gminy będzie mógł oddać swój głos „za” lub „przeciw” uzyskaniu przez Unisław praw miejskich. Głosy będzie można wrzucać do urny podczas spotkań w poszczególnych sołectwach, a także w Urzędzie Gminy Unisław we wskazanym wcześniej terminie. Finalnym etapem konsultacji będzie podsumowanie wyników głosowania przez komisję prowadzącą konsultacje i podanie ich do publicznej wiadomości oraz przekazanie Radzie Gminy.

Z kart historii:

Konsultacje w sprawie uzyskania praw miejskich dla Unisławia zakończono 27 października 1993 roku. W przeprowadzonych konsultacjach ponad 93,8 procent mieszkańców opowiedziało się za tą inicjatywą.

Te wątpliwości wymagają wyjaśnienia:

• mieszkańcy nie ponoszą żadnych wydatków z tytułu uzyskania praw miejskich

• Uzyskanie statusu miasta nie pociąga za sobą obowiązku wymiany dowodu osobistego i innych dokumentów,

• z przyczyny uzyskania praw miejskich nie wzrosną podatki i opłaty lokalne,

• subwencja oświatowa nie ulegnie zmniejszeniu,

• dodatki dla nauczycieli bez zmian,

• bezpośrednie dopłaty rolnicze bez zmian,

• uzyskanie statusu miasta nie spowoduje zakazu hodowli zwierząt gospodarskich oraz upraw na gruntach ornych,

• nie zmieni się kod pocztowy miejscowości, ani poszczególne adresy,

• nie nastąpi wzrost liczby etatów w administracji gminnej,

• liczba radnych bez zmian,

• wójta nadal obowiązuje dwukadencyjność, zmieni się tylko jego tytuł na burmistrza.

Dla jednych mieszkańców uzyskanie przez Unisław praw miejskich to naturalny krok w stronę rozwoju, dla innych – decyzja budząca niepokój. Choć w debacie publicznej pojawia się wiele emocji, większość obaw wynika z nieporozumień lub braku rzetelnych informacji. Przyjrzyjmy się najczęstszym z nich.

Co z zabudową na gruntach rolnych w szczególności klasach RI-III?

W granicach administracyjnych miasta nie ma konieczności uzyskania zgody Ministra Rolnictwa na zmianę przeznaczenia gruntów klas RI-III oraz procedury ochronne wobec gruntów rolnych, co znacznie upraszcza i przyśpiesza procedurę zmiany przeznaczenia i późniejszego przekształcenia. W chwili obecnej wyłączenie gruntów jest możliwe tylko na podstawie warunków zabudowy, które aby uzyskać na gruntach klasy RI, RII, RIII, działka musi spełniać następujące kryterium:

· albo jest to zabudowa zagrodowa – więc tylko rolnik;

· albo w starym planie obowiązującym do 2003 r. grunty te były objęte zgodą ministra na wyłączenie z produkcji.

Co niestety obecnie dla większości gruntów na terenie Unisławia jest ciężkie do uzyskania, a co za tym idzie zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna jest ograniczana.

Gdy Unisław, zostanie miastem wówczas tereny objęte inwestycją jako grunty RI-III, będą spełniały wymogi realizacji obiektów budowlanych, ponieważ inwestycja będzie znajdowała się w granicach administracyjnych miasta.

Jakie będą koszty zmiany statusu Unisławia ze wsi na miasto?

Koszty finansowe będą niewielkie, to praktycznie koszty wymiany szyldów (tablic) z nazwami organów gminy oraz pieczęci urzędowych i pieczątek pracowników Urzędu. Bardzo duży będzie natomiast nakład pracy administracyjno – koncepcyjnej przy opracowaniu wniosku do Rady Ministrów i gromadzeniu wymaganych załączników.

Czy Unisław jako miasto stanie się miejscem droższym do życia?

Wysokość podatków oraz opłat lokalnych, takich jak np. podatek od nieruchomości, podatek rolny, opłaty za wodę czy ścieki ustala rada gminy (a po zmianie – rada miejska). Sam status miasta nie wymusza automatycznych podwyżek. Wiele nowo powstałych miast utrzymuje dotychczasowe stawki, by nie obciążać mieszkańców i zachować stabilność finansową rodzin.

Czy mieszkańcy miasta będą mogli korzystać, jak dotąd, ze środków na utworzenie lub rozwój działalności gospodarczej albo działalność stowarzyszeń?

Tak, podobnie jak inni mieszkańcy całej gminy także mieszkańcy miasta Unisław zachowają dostęp do środków unijnych na rozwój obszarów wiejskich. Uzyskanie statusu miasta nikogo nie wyeliminuje z dostępu do środków Lokalnej Grupy Działania.

Czy nauczycielom będzie przysługiwał nadal tzw. dodatek wiejski?

Wśród nauczycieli pojawia się pytanie o tzw. dodatek wiejski, który przysługuje pedagogom pracującym w szkołach na terenach wiejskich. Część osób obawia się, że po uzyskaniu statusu miasta dodatek ten zniknie. To jednak nieprawda. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, dodatek wiejski przysługuje nauczycielom zatrudnionym w miejscowościach liczących do 5 tysięcy mieszkańców – niezależnie od tego, czy mają one status wsi, czy miasta. Ponieważ Unisław liczy mniej niż 5 tysięcy mieszkańców, nauczyciele zachowają prawo do dodatku. W tej kwestii nie nastąpi więc żadna zmiana.

Czy będą nowe, przedterminowe wybory radnych i burmistrza?

Nie, W związku z uzyskaniem statusu miasta nie przeprowadza się przedterminowych wyborów organów gminy.

Czy Rolnicy stracą dopłaty gdy Unisław stanie się miastem?

Nie, rolnik ma prawo uzyskać dopłaty niezależnie od tego, czy jego gospodarstwo jest położone na terenie miasta czy wsi. Nadanie praw miejskich nie wpływa na charakter gruntów rolnych – ziemia zachowuje swój status, a rolnicy mogą dalej prowadzić działalność na dotychczasowych zasadach.

Jaka jest przyszłość pozyskiwania środków z funduszy unijnych dla miasta?

Nowy status administracyjny otworzy przed Unisławiem dodatkowe programy finansowania przeznaczone dla miast i obszarów miejskich. Gmina nadal będzie mogła aplikować o środki w ramach projektów regionalnych i krajowych, a także uczestniczyć w inicjatywach dedykowanych rozwojowi miast, takich jak rewitalizacja przestrzeni publicznych, ochrona środowiska czy wsparcie przedsiębiorczości. Uzyskanie praw miejskich to więc szansa na dalszy rozwój i większe możliwości inwestycyjne, a nie utrata dotychczasowych przywilejów. Unisław pozostanie beneficjentem funduszy unijnych – z jeszcze szerszymi perspektywami.

materiał: GOK Unisław