Nasze miasto ma szczęście do osób, które swoje życie poświęcili na jego rozwój, promocję oraz krzewienie kultury. Niewątpliwie należał do nich Jerzy Kałdowski - założyciel i dyrektor Muzeum Ziemi Chełmińskiej. W dniu dzisiejszym tuż po koncercie Orkiestry Kameralnej Polskiego Radia Amadeus, na który zaproszone zostały dzieci dawnego dyrektora, odbyło się oficjalne otwarcie pokoju Jerzego Kałdowskiego w kamienicy przy Grudziądzkiej 36.

Niewątpliwie była to wyjątkowa chwila, pełna zarówno nostalgii, jak i radości dla wszystkich zebranych. Natomiast uczczenie pamięci tak wyjątkowego człowieka przyprawiało o dumę całą jego rodzinę.

Jerzy Kałdowski urodził się 4 lutego 1931 roku w Chełmnie. Jego rodzicami byli Anastazy Kałdowski – zasłużony muzyk – organista, profesor muzyki kościelnej oraz Eufenia z domu Sentkowska. Jerzy Kałdowski oddziedziczył po rodzicach niezwykłe uzdolnienia muzyczne, głęboki i szczery patriotyzm, umiłowanie piękna przyrody i kraju oraz swojej „małej ojczyzny” – ziemi chełmińskiej.

W czasie okupacji, podobnie jak wielu innych młodych ludzi, uczęszczał do szkoły niemieckiej. Nie zaniedbywał jednak edukacji  w dziedzinie języka polskiego, historii ojczystej, muzyki i języka angielskiego. W roku 1944 przejął po bracie Zbigniewie obowiązki organisty w Starogrodzie. Po wyzwoleniu Chełmna podjął naukę w Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym, a także kontynuował edukację muzyczną: grę na organach  u ojca, a grę na skrzypcach u profesora Furmanowicza. Od wiosny 1945 roku objął również honorową  funkcję organisty w kościele pofranciszkańskim. Obowiązki te sprawował przez 5 lat, prowadząc równocześnie „Scholę Cantorum”.

Dnia  27 kwietnia 1950 roku został aresztowany przez UB, w ramach akcji eliminacji z życia społecznego młodzieży podejrzanej o działalność antypaństwową. Podczas pobytu w areszcie powstaje jeden z pierwszych jego wierszy „Żal więźnia”. Dnia 16 sierpnia 1950 roku został skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w trybie doraźnym na 10 lat  pozbawienia wolności i 5 lat kary dodatkowej – utratę praw obywatelskich. W latach 1950 – 1953 odbywał karę więzienia w Koronowie. Za odmowę współpracy z władzami został przeniesiony  do obozu pracy w Piechcinie koło Inowrocławia (praca w kamieniołomach). Mimo tak ciężkich warunków starł się pisać, studiować literaturę i podręczniki. Grał w orkiestrze obozowej i prowadził chór obozowy. Dawał liczne małe koncerty.  Wtedy to powstał szereg miniatur słowno – muzycznych i pieśni, a przede wszystkim  „Msza Piechcińska”. Dnia 23 grudnia 1954 roku został zwolniony warunkowo. Od pierwszych chwil po powrocie rozpoczął pracę na niwie muzycznej oraz dalszą edukację. Przyjął funkcję organisty w parafii św. Józefa, a  w 1956 roku zdał z wyróżnieniem maturę w korespondencyjnym Liceum Ogólnokształcącym w Toruniu. Nadal kontynuował naukę gry na organach pod kierunkiem ojca, a później na Studium  Organistowskim w Pelplinie. W roku 1959 uzyskał kwalifikacje organisty II klasy, a w 1962 kwalifikacje klasy I.

W 1957 roku zawarł związek małżeński z Haliną Subkowską, z która miał dwóję dzieci: córkę Gabrielę i syna Mariusza.

W 1964 roku Jerzy Kałdowski podjął 5 – letnie studia zaoczne na Wydziale Humanistycznym UMK w Toruniu, kierunek historia, które kończył je z wyróżnieniem. Pracę magisterską napisał z zakresu mediewistyki: „Okupacja Chełmna przez Bernarda Szumborskiego   i jego spadkobierców w latach 1457 – 1479” u profesora Mariana Biskupa. Wybrany kierunek studiów nierozerwalnie wiązał się z  pasjami, zamiłowaniem dziejów miasta, a także działalnością kulturalno – społeczną. Po powrocie z obozu stalinowskiego związał się z Oddziałem Polskiego Towarzystwa Archeologicznego w Chełmnie, najpierw jako członek zarządu, a następie od 1958 roku opiekun zbiorów.  Był również współzałożycielem w 1963 roku Chełmińskiego Towarzystwa Kultury. Pełnił w nim funkcje: członka zarządu, kierownika sekcji historii  i ochrony zabytków. Był również społecznym opiekunem zabytków, a od 1966 roku członkiem Toruńskiego Towarzystwa Naukowego.

W latach 1962 – 1984 prowadził działalność dydaktyczną, ucząc śpiewu kościelnego i muzyki w nowicjacie Sióstr św. Rodziny w Chełmnie.

Z początkiem lat 80 – tych XX wieku wszedł w skład komitetu organizacyjnego, którego staraniem ukazała się „Księga Pamiątkowa  750 – lecia Prawa Chełmińskiego” pod red. Zbigniewa Zdrójkowskiego.

W roku 1989 wstąpił do Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego w Bydgoszczy. W jego ramach  prowadził pracę popularyzatorską – wzbogacając imprezy własną oprawą słowno – muzyczną. Spośród 6 tablic pamiątkowych w Chełmnie, które powstały jego staraniem, jedna poświęcona jest ofiarom stalinizmu.

Osobny rozdział w życiu Jerzego Kałdowskiego stanowiło Muzeum Ziemi Chełmińskiej. Od roku 1958 podjął się trudu tworzenia i rozwijania placówki muzealnej, najpierw społecznie, a później jako opiekun zbiorów. Od 1974 roku był kierownikiem małego muzeum. Natomiast w 1982 roku został pierwszym dyrektorem Muzeum Ziemi Chełmińskiej z siedzibą w gotycko – renesansowym Ratuszu, który wraz z basztami Prochową i Panieńską doprowadził do adaptacji dla celów muzealnych i kulturalnych. Aktywnie przygotowywał liczne wystawy czasowe,  oprawę muzyczną uroczystości, rozpoczął działalność edukacyjną w ramach tzw. „szkółki muzealnej”, a także opracowywał liczne referaty. Zaraził pasją historyczną i popularyzatorską kolejną grupę miłośników historii Chełmna i nowych muzealników.

W 1984 roku, w związku z nasilającymi się pracami w muzeum zrezygnował z funkcji organisty w parafii św. Józefa. Objął tylko stanowisko pomocnicze w powyższej parafii oraz w kościele garnizonowym.

Dnia 1 stycznia 1991 roku przeszedł na emeryturę. Jednak nadal pozostał wierny dotychczasowej działalności.  Zbierał liczne materiały dotyczące dziejów Chełmna, brał udział w spotkaniach historycznych, współpracował z licznymi środowiskami – m.in. Związkiem Kadetów II RP,  utrzymywał kontakt z rodzinami zasłużonych chełminian, współpracował z władzami miasta i aktywnie uczestniczył w życiu kulturalnym Chełmna. W kwietniu 1991 roku był również współfundatorem powołanej Fundacji Muzeum Ziemi Chełmińskiej.

W latach 1991 – 1994 pełnił funkcję organisty w parafii garnizonowej w Chełmnie oraz liczne czynności organistowskie w innych parafiach.

Twórczość Jerzego Kałdowskiego jest bardzo bogata. Jego dorobek stanowiły liczne publikacje, opracowania historyczne, biografie, referaty, wiersze, widowisko słowno – muzyczne. Istotne miejsce zajmowały małe formy poetycko – muzyczne, które tworzył przez całe życie, a były to przede wszystkim: pieśni więzienne, religijne, msze liturgiczne, pieśni maryjne, papieskie, o Chełmnie,  kolędy, pieśni  wojskowe, patriotyczne oraz szereg pieśni o innych miastach i szkice historyczne. Ważne miejsce zajmowały również przekłady poezji i prozy z języka niemieckiego język na polski i z języka polskiego na język niemiecki. Jednym z ważniejszych jego opracowań był „Ratusz w Chełmnie”, który poświęcił „Mojemu Miastu”.

Za swą działalność został uhonorowany licznymi odznaczeniami i wyróżnieniami. Wśród nich możemy wymienić m.in.: Srebrna Odznaka społecznego opiekuna zabytków (1963), srebrna odznaka przewodnika PTTK (1974), Złota Odznaka Zasłużony Działacz Kultury (1976),  Złoty Krzyż Zasługi za wybitne osiągnięcia w dziedzinie muzealnictwa, upowszechniania kultury, sztuki i tradycji patriotycznych (1986), Odznaka Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego (1990), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1991), odznaka członka honorowego Związku Kadetów II RP (1993), Medal honorowy Mazurka Dąbrowskiego (1993)czy Order Męczeństwa i Zwycięstwa (1995). W 2003 roku z okazji 770 – lecia Chełmna został wyróżniony honorowym tytułem  „Zasłużony dla Chełmna”.

Zmarł 6 marca 2011 roku w Świeciu.

Jerzy Kałdowski był człowiekiem wielkiej pasji, który umiłował Chełmno. Był autorem pozdrowienia „Vivat Chełmno”, które od wielu już lat używane jest przez chełmińskich historyków i sympatyków miejscowego muzeum.

Opracowanie biograficzne – Muzeum Ziemi Chełmińskiej