Zamknij

Dziś 4 grudnia - św. Barbary

12:09, 04.12.2022 . Aktualizacja: 12:13, 04.12.2022
Skomentuj

Św. Barbara jest współpatronką archidiecezji katowickiej. Jest także patronką dobrej śmierci i trudnej pracy m.in. górników, hutników, flisaków, marynarzy, rybaków, żołnierzy, kamieniarzy, ludwisarzy, więźniów. Orędowniczka w czasie burzy i pożarów. Jeden z ołtarzy bocznych naszej fary jest również jej poświęcony. Życzenia ślemy również do sąsiadującej parafii św. Barbary w Starogrodzie.

Jednym z kolejnych ciekawych ołtarzy bocznych kościoła farnego jest ołtarz poświęcony świętej Barbarze. Święta ta już od wielu wieków związana była z ziemią chełmińską. W okresie krzyżackim jej relikwie były przechowywane w kaplicy na zamku w Starogrodzie.

Święta Barbara przedstawiana jest najczęściej w długiej tunice i w płaszczu, z koroną na głowie. W ręku trzyma kielich i Hostię. Czasami ukazywana jest z wieżą, w której była więziona oraz z mieczem, od którego zginęła. Jej atrybuty to: anioł z gałązką palmową, dwa miecze u jej stóp, gałązka palmowa, kielich, księga, lew u stóp, miecz, monstrancja, pawie lub strusie pióro, wieża.

Nie wiadomo kiedy i w jakich okolicznościach święta Barbara poniosła śmierć. Przypuszcza się, że mogło to nastąpić ok. roku 305, kiedy prześladowania za panowania cesarza Maksymiana Galeriusza (305-311) były najkrwawsze. Nie znana jest również miejscowości, w której żyła święta i oddała swe życie. Późniejszy jej żywot jest owiany legendą. Według niej była ona córką bogatego poganina Dioskura z Heliopolis w Bitynii. Ojciec wysłał ją na naukę do Nikomedii, gdzie zetknęła się z chrześcijaństwem. Prowadziła korespondencję filozofem i pisarzem Orygenesem z Aleksandrii. Pod jego wpływem przyjęła chrzest i złożyła ślub czystości. Ojciec dowiedziawszy się o tym, chcąc wydać ją za mąż i złamać opór dziewczyny, uwięził ją w wieży. Przez pewien czas Barbara była głodzona, straszona i nakłaniana do wyrzeczenia się wiary. Kiedy to nie poskutkowało, ojciec zaprowadził ją do sędziego i oskarżył. Sędzia rozkazał Barbarę biczować. W nocy miał ją nawiedzić anioł, zaleczyć rany oraz udzielić jej Komunii św. Potem sędzia rozkazał m.in. Barbarę bić maczugami, przypalać pochodniami oraz obciąć jej piersi. Następnie zamierzał pognać ją ulicami miasta. Lecz wówczas zjawił się anioł i okrył jej ciało białą szatą. Wreszcie sędzia zrozumiał, że torturami niczego nie osiągnie. Orzekł więc wyrok, by ściąć Barbarę mieczem. Jego wykonawcą miał się stać ojciec Barbary, Dioskur. Podobno ledwie odłożył miecz, zginął rażony piorunem. Być może, że właśnie tak nietypowa śmierć, zadana ręką własnego ojca, rozsławiła cześć św. Barbary. Żywoty jej ukazały się w języku greckim, syryjskim, koptyjskim, ormiańskim, chaldejskim, a w wiekach średnich we wszystkich językach europejskich. W wieku VI cesarz Justynian sprowadził relikwie św. Barbary do Konstantynopola. Stąd zabrali je Wenecjanie w 1202 roku do swojego miasta, by je z kolei przekazać miastu Torcello, gdzie się znajdują w kościele Św. Jana Ewangelisty.

Również w Polsce kult św. Barbary był zawsze bardzo żywy. Pierwszy kościół ku jej czci wystawiono w 1262 r. w Bożygniewie koło Środy Śląskiej.

Jako patronkę dobrej śmierci czcili św. Barbarę przede wszystkim ci, którzy najbardziej są narażeni na śmierć nagłą i niespodziewaną: górnicy, hutnicy, marynarze, rybacy, żołnierze, kamieniarze, więźniowie itp. Święta Barbara jest ponadto patronką archidiecezji katowickiej, Edessy, Kairu; architektów, cieśli, dzwonników, kowali, ludwisarzy, murarzy, szczotkarzy, tkaczy, więźniów, wytwórców sztucznych ogni, żołnierzy (szczególnie artylerzystów i załóg twierdz). Jest jedną z Czternastu Świętych Wspomożycieli.

Święta Barbara od wieków związana była także z ziemią chełmińską. W czasach krzyżackich jej relikwie przechowywane były na zamku w Starogrodzie do których pielgrzymowali m.in. król czeski Wacław, a także Małgorzata małżonka wielkiego księcia litewskiego Witolda. Do dziś w chełmińskiej farze zachował się ołtarz świętej Barbary. Znajduje się on w nawie północnej, w bliskim sąsiedztwie najstarszego fragmentu prospektu organowego z 1690 roku. W dawnych czasach nad tym ołtarzem sprawowali opiekę rybacy. Obraz główny tego ołtarza odnawiany była w 1860 roku przez Antoniego Marcinkowskiego. Przedstawia on świętą w bogatym stroju, która klęczy w celi. Niewielki aniołek podaje jej lilię – symbol dziewictwa. W górnej części unoszą się aniołki, które trzymają kielich z hostią. Trzy okienka umieszczone w ścianie symbolizują Trójce Świętą. Głowę Barbary wieńczy metalowa korona. Ponadto na obrazie znajduje się ciekawa srebrna plakietka wotywna w kształcie serca z 1810 roku. Obraz w predelli przedstawiający wizję św. Jana Ewangelisty na wyspie Patmos, powstał w 1698 roku i był fundowany przez znaną chełmińską rodzinę Smithów, na co wskazują herb i inicjały. W andependium natomiast (dolnej części ołtarza) możemy zobaczyć malowaną scenę przewiezienia cudownego obrazu Madonny z Dzieciątkiem Wisłą z Gdańska do Świecia. Widzimy na niej również świecki zamek i fragment panoramy Chełmna. Malowidło to prawdopodobnie pochodzi z przełomu XVIII i XIX wieku.

Opracowała: Anna Grzeszna – Kozikowska

Na podstawie: Ks. Wincenty Zaleski, Święci na każdy dzień, Wydawnictwo Salezjańskie, Warszawa 1998

L.Krantz – Domasłowska, J.Domasłowski, Kościół Farny w Chełmnie, Toruń 1991

Foto: Anna Grzeszna - Kozikowska

Materiał: Muzeum Ziemi Chełmińskiej

(.)

Co sądzisz na ten temat?

podoba mi się 0
nie podoba mi się 0
śmieszne 0
szokujące 0
przykre 0
wkurzające 0
facebookFacebook
twitterTwitter
wykopWykop
komentarzeKomentarze

komentarz(0)

Brak komentarza, Twój może być pierwszy.

Dodaj komentarz

0%